سن ده موللایا وئرمیسن؟!
دوکتور جئری
باشدان دئملییم اوخودوغونوز بو یازی، کندیمیزده باش وئرن گئرچک بیر اولایدان قایناقلانیب و من بیر شئی آرتیریب-اسکیتمهدن احوالاتی اولدوغو کیمی قیساجا آنلاتماغا چالیشاجاغام.
بیزیم کندیمیز باغلی-باغاتلی بیر یئردیر و اهالینین باشلیجا گئچینهجگی ائله بو باغلاردان تأمین اولور. آللاهین حول و قوهسی ایله، بیلدیر بیر یاندان باغلارین یاخشی میوه وئردیگیندن، بیر یاندان دا میوهنین یاخشی پولا گئتدیگیندن، اوزون ایللیک سیخینتیدان سونرا کند اهالیسینین اوزو گولوب یاخشی گلیر الده ائده بیلدیلر. کسینلیکله دئیه بیلهرم ان کیچک باغچیمیز بئله، بیلدیر ایکی-اوچ یوز میلیون تومن میوه ساتا بیلمیشدی. بورایاجان هر شئی یاخشی ایدی. کندین قیافتی یاواش-یاواش دگیشمکده ایدی. کیمی ائو-ائشیگینه خرج قویور، کیمی ائو-اوشاغینین پال-پالتارینی تزهلیر، کیمی ایسه یئنی موتور-ماشین آلیردی. هر شئی یولوندا گئدیرکن بیر گون کندین موللاسی آخشام چاغی اهالینی مچیده چاغیردی. یاریم ساعات آللاه-یئیغمبردن دانیشاندان سونرا اساس مؤوضویا گئچیب بیلدیردی، قوم شهرینده بؤیوک بیر شیرکت آچیب و اهالیدن ایستهدی بو شیرکتده سرمایهگذارلیق ائلهمکله، هر یوز میلیون تومنه آیدا بئش میلیون تومن خالیص قازانج و یا همان سود آلا بیلرلر. بو وعده ایله جاماعات آراسیندا ولوله دوشدو. کیمیلری آیدان-آیا کارمندلر کیمی حوقوق آلاجاقلارینین سئوینجینی یاشادیلار، کیمیلری ایسه بیر ایلده پوللارینین نه قدر آرتاجاغینی حسابلادیلار. ائرتهسی گوندن موللا، کندین مچیدینده دفتر-دستک آچاراق اهالینین پوللارینی چک-سوفته قارشیلیغیندا توپلاماغا باشلادی. گئرچکدن ده موللانین شیرکتینده سرمایه یاتیردانلار، اوچ-دؤرد آیاجان وعده وئریلن سودو تام آی باشیندا حسابلاریندا گؤروردورلر. بو خوشحسابلیق قونشو کندلرده اولان اهالینی ده موللانین شیرکتینه سرمایه یاتیرماغا تشویق ائدیردی.
اوچ آی اؤنجه، بیردن بیره حسابلارا تؤکولن سودلارین قاباغی کسیلدی. بؤلگهده چاو دوشدو مولانین شیرکتی سینقین چیخیب. موللانین آرا-برهده گؤرونمهمهسی بو شاییعهنی بیرجوره تصدیقلهییردی. کند تالواسا ایچینده ایدی. شیرکتده میلیاردلیق سرمایه یاتیردانلاردان بیر نئچهسی شهرده وکیل یانینا گئدیب مؤوضو حاقیندا و نئجه شیکایت ائلهجکلری بارهده مشورت ائلهدیلر. وکیلین فیکرینجه، شیرکت سینقین چیخمیشسا و موللا دؤولتدن سینقینلیق بلگهسی آلمیشا دئمک اولار سرمایه یاتیردانلارین پوللاری باتمیش ساییلیر! کندلیلرین بیری دئدی: بیز شیرکت-میرکت تانیمیریق بیز پوللاریمیزی موللایا وئرمیشیک و پوللاریمیزی اوندان ایستهییریک. وکیل بیرآز دوشونوب آرتیردی: سیز پوللاریزی موللایا وئریب آیدان آیا اوندان سود آلمیشسانیز بو ریبادیر و دؤولتین بوندان خبری اولسا سیزی توتوب ریبالی پول وئرمک سوچو ایله زیندانا باسا بیلر. بو خبر کندده یاییلینجا اهالینین ایکی الی اولدو بیر باشی...
کندیمیزده عوض آدلی بیر قوجا کیشی وار. بیر تصادوف قضاسیندا فلج اولاراق اوتوراق اولوب. اوغلانلاری گونونو گئچیرسین دئیه اونو سحر چاغی گتیریب کندین قهوهخاناسینین قاباغینا قویوب آخشام گلیب آپارارلار. عوض قهوهخانایا گلنلرین هانگیسینین قیافهسینی پوزغون گؤرورسه یانینا چاغیریب قولاغینا پیچیلداییر:
- سن ده موللایا وئرمیسن؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
نییه بیزیم مسئوللاری قونشو اؤلکه لر داها چوخ بگنیرلر؟
دوکتور جئری
ایکی اوشاق صؤحبتلشمکده ایدیلر.
بیرینجی اوشاق:
- منیم مامام سنین ماماندان یاخشیدیر.
ایکینجی اوشاق باشی ایله تصدیقلهدی:
- دوغرو دئییرسن، بونو بابام دا دئییر!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
آیدین هارادادیر؟
دوکتور جئری
اوزون سورن ایغتیشاشلار باسدیریلیقدا، اؤرت باسدیر ماحالینین شیخ آغاسی گنجلرله گؤروشوب یاخیندان فیکیر-دوشونجهلری ایله تانیش اولماق آماجی ایله باش کندین یوکسک اوخوللارینین بیرینه گئتدی. اون ایکینجی کلاسدا بیر روبع یابانجی دوشمنلرین مملکند امنیتینی پوزماق اوچون حیاتا گئچیرتدیکلری قورغولاردان دانیشاندان سونرا اؤیرنجیلره دؤندو:
- ایندی کیمسهنین سورغو-سوالی وارسا سوروشا بیلر.
اؤن سیرادا اوتوران اؤیرنجیلردن بیری آیاغا قالخدی:
- آغا! منیم بیر سورغوم وار.
شیخ آغا گولومسهدی:
- قاباقجا اؤزوزو تانیتدیرین سونرا سوروغوزو سورشون.
اؤیرنجی سایغی ایله باش اگیب دئدی:
- من آیدین دفترییم. سوروشا بیلرم:
دوغرودور، سیزدن تنقیدائلهینلری یوخا چیخاردیرلار؟
اؤیرنجینین سورغوسو بیتر-بیتمز تنفوس زنگی چالیندی. شیخ آغا اؤیرنجیلره:
- تنفوسدن سونرا سورغولاریزی جاوابلاندیراجاغام-دئییب کلاسدان چیخدی.
***
تنفوس بیتیب اؤیرنجیلر کلاسا قاییتدیقدان سونرا شیخ آغا گلدی:
- هارادا قالمیشدیق؟ هه! سوروغولاردایدیق. کیمسهنین سورغوسو وارمی؟
باشقا بیر اؤیرنجی بارماغین قالدیردی:
- آغا! منیم اوچ دنه سورغوم وار.
- اؤزونو تانیتدیردیقدان سونرا سورغولارینی سوروشا بیلرسن-دئدی شیخ آغا.
- آدیم ضیا دوامچیدیر.
سورغولارا گلدیکده:
1- دوغرودور، سیزدن تنقید ائلهینلری یوخا چیخاردیرلار؟
2- نییه تنفوس زنگی ییرمی دقیقه تئز چالیندی؟
3- آیدین هارادادیر؟
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یاشاسین ایستیبداد
دوکتور جئری
بیزی تک-تک، جوت-جوت گتیریب او دونقوز دامینا باسمیشدیلار. هاواسی روطوبتلی ایدی. هر کس نفس چکمکده چتینلیک چکیردی. هره دینمز- سؤیلهمز بیر قیراغا چکیلمیشدی. من ده باشیمی دیوارا دایاییب یاواش-یاواش چئورهیه گؤز گزدیریردیم. دئمک اولار، توتوقلولارین هامیسی گنج ایدیلر. دینج اوتورسالار دا اوزلرینده بیر چئشید قایغینلیق اوخونوردو. بیردن گنجلرین آراسیندا باخیشلاریم بیرینین اوزهرینده دوندو. اورتا یاشلی بیر کیشی ایدی. دنیز کیمی چالخالانیردی. اللرینی اؤوکهلهییر هردن برکدن دیزینه تاپدایییب دوداق آلتی نسه دئییردی. بیری اونا تسکینلیک وئرمهسه، سکته ائلهیهجک دئیه دوشوندوم. یئریمدن قالخاراق گئدیب قارشیسیندا اوتوردوم. یاواشجا اللریندن توتاراق یوموشاقجا سیخدیم:
- قورخما، بیز هامیمیز بیرلیکدهییک!
اللرینی الیمدن چکیب گؤتو-گؤتو گئری چکیلهرک دیوارا یاپیشدی:
- منی اؤزوزه قاتمایین، من سیزلردن دئییلم،من حؤکومتدن یانایام. منی یانلیشجا توتوب بورایا گتیریبلر.
آرامجا دئدیم:
- تامام..تامام.. بئله ایسه نییه بو قدر تلاشلانیرسان؟ فیشارین قالخار الینه ایش وئرسن ها! هله دئ گؤروم نئجه اولدو یاخالاندین؟
سؤزلریمدن کیشی چالخانتیدان دوشموش کیمی اولدو.اوزونتو ایله سؤزه باشلادی:
- بیلیرسن جناب! ددهم وصیت ائلهییب؛ هر کیم ائششک اولسا سن ده اونون پالانی اول. دوزونو ایستهسن بیز ائله آتا-بابادان حؤکومتلرین طرفینده اولموشوق. ایغتیشاشدان-میغتیشادان دا خوشوموز گلمز. آخشام اوستو ایشدن قاییردیردیم. اوتوبوسدان یئننده بیردن اؤزومو بیر سورو بوش بئیین گنجین ایچینده گؤردوم. یاشاسین آزادلیق، محو اولسون ایستیبداد کیمی آخماقجا شوعارلار وئریردیلر. تئز اؤزومو اونلارین آراسیندان چیخارتماغا چالیشدیم آنجاق بیردن یئردن-گؤیدن مأمورلار قارغا-قجیر کیمی تؤکولوشوب قاباغا گلنی دگنکله ووروب توتوقلاماغا باشلادیلار. بیر تهر قالابالیق ایچیندن چیخیب قاچماغا اوز توتدوم. آنجاق ایکی مأمور دالیمجا دوشدولر. مأمورلارا ایغیشاشچیلاردان اولمادیغیمی بیلدیرمک اوچون قاچا-قاچا قیشقیریردیم: یاشاسین ایستیبداد ، محو اولسون آزادلیق، ساغ اولسون دیکتاتور. آنجاق بیلمیرم نییه مأمورلار آردیمی بوراخماییب منی توتونجا آتدیلار کوتگین آلتینا؟!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
یوخو
دوکتور جئری
اؤرت باسدیر ماحالینین مؤعتبر شیخ آغاسی بیر هفتهدن چوخ ایدی بللی اولمایان سببلره گؤره گئجهنی گوندوزه قاتاراق بوتون ایگیرمی دؤرد ساعاتی یاتیر، نامازلاری بئله قضایا قالیردی. حتّی اوچ گون قاباق، ماحالین قوزئی گونباتاریندا باش وئرن زلزله اوزوندن ائو-ائشیکلرینی الدن وئریب قیشین شاختاسیندا باییردا قالان اهالی، یاردیم آلماق آماجی ایله اونون قاپیسینا گلیب سحردن آخشامادک گؤزلهسهلر ده یوخودا اولدوغونو بیلینجه کور-پئشمان گئری قاییتمیشدیلار. اوزون یاتمالار اوزوندن رنگی سارالان شیخ آغانین وضعیتی یاواش-یاواش اوغوللوغو قلئیچی مورتوضو نیگران ائلهمگه باشلادی. دونن گون اورتا چاغی شیخ آغا ال سویا یئتیریب تلهسیک یاتاغینا گیریب یاتماق ایستهینده، قلئیچی مورتوض باشی اوسته دیزه چؤکوب هؤنکور-هؤنکور آغلاماغا باشلادی:
- دددده..دده! نییه بو قدر یاتیرسان؟ نهخوشلامیسان!؟ ایستهییرسن بیزی باشسیز قویاسان؟ ایجازه وئر دوکتورا زنگ ووروم گلسین..
شیخ آغا یئرینده دیرسکلندی. سؤنوک گؤزلری ایله قلئیچی مورتوضا باخیب فیسیلدادی:
- قورخما اولما اوغلوم.. بیرشئییم دئییل!
- بیر شئیین دئییلسه، نییه بو قدر یاتیرسان؟-دئیه قلئیچی مورتوض گؤزلرینین یاشینی سوزدوردو.
شیخ آغا دولوخساندی:
- گئچن هفته گئجه یوخودا گؤردوم...
قلئیچی مورتوض باشینا تاپدایاراق قیشقیردی:
- بو دونیادان گئدهجکسن؟!
شیخ آغانین اگری-اگری باخیشی قلئیچی مورتوضو سوسدوردو.
- گئچن هفته گئجه یوخودا گؤردوم، قارداش لیوان ماحالینین ایسلامی موقاویمت جبههسینه منسوب بیر قوروپ، حوضوروما گلیبلر. من ایندییهدک اونلاری هئچ گؤرمهمیشدیم. تأسوفله آد-سانلارینی بئله سوروشمادیم. گلمهلرینین سببنی سوروشدوم. دئدیلر: موقاویمتی گوجلندیرمک اوچون پولا احتیاجلاری وار. دئدیم: قاب گتیرمیسیز؟ بیر یئکه چمدان قاباغیما قویدولار. چمدانی گؤتوروب صاندیقخانایا گئچدیم. تپه-تیخلام دولارلا دولدوردوم، چمدانین قاپاغی باغلانمادی. بیر- ایکی دؤنه تاپدادیم، باغلانمادی. سون کره مؤحکم تاپدادیغیمدا بیردن سسیندن یوخودان دیسکیندیم...
قلئیچی مورتوض چاشقین- چاشقین سوروشدو:
- سونرا نه اولدو؟!!
شیخ آغا اوزونتو ایله آرتیردی:
- نه اولاجاق؟! اوگوندن دایم یاتیرام بلکه آدینی بیلمهدیگیم او مقاومت قروپو چمدانلارینی آلماق اوچون یوخوما گلهلر!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
قیرخ ایللیک مرگ برلرین نتیجهسی نه اولوب؟!
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوضون ددهلیگی نئچه ایل ایدی زمی اوستونده ترس آوانین آدی بللیسی قره قاسیق فاطما ایله دعاوالی اولوب محکمهیه گئت-گل ائدیردی. سونوندا سیراغا گون محکمه سون قرارینی وئرهرک ددهلیگی بو داعاوادا حاقلی بیلیب قارشی طرفی آغیر جزالاندیردی. دونن گون اورتا چاغی محکمهنین قراریندان یئنیجه خبردار اولان قره قاسیق فاطمانین کیفیر آغیزلی اوشاقلاری ددهلیگین قاپیسینا تؤکولوشوب، "چیخ ائشیگه قورومساق! آروادین چوپور مصمهنی فیلان-فیلان ائلهیهجهییک"- دئیه قاپینی داشا وئردیلر. آنجاق ددهلیک قاپینی آچمایینجا سالدیرقانلار نهایت یورولوب قمیشلرینی چکیب گئتدیلر! آخشام باشی قلئیچی مورتوض ایشدن قاییداندا قاپی-قونشو اولوب-بیتنلری تئز اونون اووجونا قویدولار.وئریلن ناموس یامانلاریندان کؤپورَن قلئیچی مورتوض دلیجهسینه ائو گیریب شنهنی گؤتورهرک ائشیگه چیخاندا ددهلیگی قاباغی کسدی:
- آی بالا هارا بئله!؟
گؤزلری قان چاناغینا دؤنوشموش قلئیچی مورتوض باغیردی:
- گئدیرم شنهنی سوخام ناموس یامانی وئرنلرین موناسیب یئرینه!
ددهلیک قلئیچی مورتوضون قارشیسینی آلماغی باجارمایینجا چوپور مصمه قاباغا گئچدی:
- بالا گئدیب شر چیخارتما؛ آند اولسون ددهلیگین ساققالینا، منیم تومانیمین باغی بئله ترپنمهییب!!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
خیارین شوعورو
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوض مملکندی خیار واریداتیندان خودکفا ائلهمک مقصدی ایله بو ایل بوستانیندا خیار اکمیشدی آنجاق بللی اولمایان سببلره گؤره چیخان خیارلار چئچله بارماغی قدر ایدی. یازیق قلئیچی مال-داوار زیبیلیندن توتوب بوتون کیمیوی کودلاری خیار کوللارینین دبینه وئرسه ده گئنه خیارلار چئچله بارماغیندان یئکه اولموردو کی اولموردو.
بیر گون قلئیچی مورتوض بوستانین باشیندا ال-قولتوق اوتوروب باشینا گلنلر حاقیندا فیکیرلشرکن ددهلیگی شیخ آغا ایله بیر نئچه کندلی اونا یاخینلاشدیلار. شیخ آغا سسلندی:
- آییی بالا نه ال-قولتوق اوتورموسان گمیلرین می باتیب؟
بو هایدان قلئیچی مورتوض دیکسینیب اؤزونه گلدی. آیاغا قالخیب ددهلیگینین الیندن اؤپوب دیگر کندلیلر گؤروشندن سونرا باشینا گلنلری آنلاتماغا باشلادی.
شیخ آغا گولومسونوب دئدی:
- بالا سنین دردینین داواسی مندهدیر. گل گئدک قهوهخانایا. سن بیزی بیر چایا قوناق ائلهسن اوندا من ده سنین دردینین داواسینی دئیهجگم.
قلئیچی مورتوض سئوینجک الینی گؤزونون اوستونه قویوب قهوهخانایا ساری قاباغا دوشدو.
قلئیچی مورتوض بوتون قهوهخاناداکیلار چای ایسمارلادیقدان سونرا گؤزونو شیخ آغانین آغزینا دیکدی. شیخ آغا خورتولتویلا چایینی باشینا چکدیکدن سونرا سؤزه باشلادی:
- حؤرمتلی کندلیلر! سیز بئله دوشونمهیین بیتکیلر بیر پارا درده دَیَن و یا دَیمهین اوت-علفدیر. یوخ بئله دئییل. آللاه تعالی بوتون بیتکیلرین ووجودوندا بیر چئشید شوعور قرار وئریب. یعنی بوتون بیتکیلر چئورهلریندهکی اولوب-بیتنلری آنلاییر اونلارلا بیر تورلوعلاقه قورماقدادیرلار. یئرسیز دئییل بوگون بیلگینلر تؤوصیه ائدیرلر؛ صوبح یوخودان قالخدیقدا اطرفیزداکی آغاجلارلا، گولدانداکی گوللر ایله دانیشین. نییهکی سیز سئوینجلی اولاندا اونلار دا سئوینیر، سیز کدرلی اولاندا اونلار دا قایغیلانیرلار...
کندلیلر آچیلا آغزلارلا شیخ آغانین سؤزلرینی دینلهیرکن قلئیچی مورتوض دانیشیغین اوزانماسیندان اوسانیب اورتایا آتیلدی:
- آغا! سیز دئییرسیز من نئیلهییم؟ گئدیم خیارلارلا دانیشیم؟!
شیخ آغا اوزونتو ایله باشینی توولادی:
- یوخ اوغلوم! سیزینکی ساده دانیشیقدان گئچیب. بیرآی بوندان قاباق اولاسایدی دئیردیم گئت دانیش، خیارلار حتماً سنین دردینی – سؤزلرینی آنلایارلار..
- بس دئییرسیز من ایندی نئیلهییم؟- دئیه قلئیچی مورتوض یئنه سوروشدو.
بو کز شیخ آغا بیرآز گولومسهنن کیمی اولدو:
- ایندی بوستانا گئدیب خیارلارین اوستونه چیغیریب دئیهجکسن؛ سیزه ده خیار دئیرلر؟! باخین خیار بئله اولار. سونرا خیارینی چیخاردیب یئره قویاجاقسان.
بو سؤزلردن کندلیلر قاققاناق چکیب گولونجه، قولاقلارینین دیبنه قدر قیزاران قلئیجی دیک آیاغا قالخیب قهوهخانی ترک ائلهدی...
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
اوروسدامین ضمانتی
دوکتور جئری
گئچنلرده بیر یئرده قوناق ایدیک. سؤز-صؤحبت « روسیهنین آمریکادان ایرانا قارشی بوتون تحریملرین لغو ائدیلمهسی طلبی»یندن دوشونجه، اوستاد دفتری اوجادان قاققاناق چکیب گولدو. گولمهسینین سببینی سوروشدوقدا ایلگینج بیر خاطیرهسینی بیزه دانیشدی:
اوتوز نئچه ایل قاباق بیرگون ایشیم کلانترییه دوشدو. شانسدان کلانترینین یئنی رئیسی منیم اسکی صینیفداشلاریمدان بیری چیخدی. اؤپوش-گؤروشدن سونرا منی اوتاغینا آپاریب قاباغیما بیر چای قویاراق اویان-بویاندان، قدیم خاطیرهلردن دانیشماغا باشلادیق. دوز صؤحبتیمیزین شیرین یئرینده بیردن سالوندان تاخ..تاخ.. سسلری ائشیتدیک. سونرا قاپی تپیک ایله آچیلان کیمی اولوب اوجا بوی بیر کیشی ایچری گیردی. کیشینی همن تانیدیم. او شهریمیزین لوطیسی اورسدام ایدی. او عؤمرونون یاریسیندان چوخونو قولدورلوق اوزوندن زیندانلاردا گئچیرمیشدی. اونو باشدان آیاغادک سوزدوک. یوغون بیغلاری قولاقلارینین دیبینه قدر ائشیلن اورسدامین باشیندا یانقیلیجی قویموش قارا شاپقاسی وار ایدی. قارا کوتونو چگینلرینه آتمیشدی. آغ کؤینگینین دوگمهلری یارییا قدر آچیلیب سینهسینین چال توکلری گؤرونوردو، گئن پاچالی قارا شالواری ناللانمیش قارا باشماقلارینین اوستونه دوشموشدو. یئکه دنهلری اولان قیرمیزی تسبئحی الینده شاققیلداییردی. جَوجیگینده ایسه بیر سیقار توستولهمکده ایدی. کلانتری رئیسی چاشقینلیقلا سوروشدو:
- بویورون.. نه ایشیز وار؟!
اوروسدام جَوجیگیندهکی سیقاری گؤتورمهدن بورون اوجوندا دانیشماغا باشلادی:
- جناب سروان! بیزیم اوشاقلاردان بیرینی آتیبلار ایچری. گلمیشم اونو ضمانت ائلهیم تئز چیخارداسیز..
بیلمیرم اوروسدامین تحکّوملو دانیشماسیندان ایدی یا ندن ایدی بیردن کلانتری رئیسی حیرصلنیب قیشقیردی:
- اولان سنین بو پاتیلتین بئش ایل زیندانی وار! هله گلمیسن بیر آیریسینا ضمانت ائلهیهسن؟! باس ائشیگه گؤروم!
آچیقلاما
اوروسدام، فارسجا روستم آدینین تورکجه تلفوظودور.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
دونیا نئجهدیر؟
موعلیم شاگیرددن سوروشور:
- دونیا گیردهدیر می؟
- خئییر!
- دوزدور مو؟
- خئییر!
- یاخشی، بئله ایسه دونیا نئجهدیر؟
- آتام دئییر، دونیا
قارماقارشیقدیر.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
هارادان گتیرمیسن؟
دوکتور جئری
شیخ آغانین اوغوللوغو قلئیچی مورتوض ترس آوانین
ان وارلی و سرمایهدار آداملاریندان بیری ساییلیر. سانمایین او وار-دؤولتینی
دیگر آغازادهلر کیمی رانت یولو ویا ایختیلاس ایله الده ائدیب. یوخ.. یوخ او اصلاً
بئله آدام دئییل. حتی مومکوندور اینانمایاسیز او ایندییهدک دؤولتی اورقانلارلا هئچ چئشید علاقهده
اولماییب. سوروشورسوز: بئله ایسه اونون ثروتینین منشایی نمنهدیر؟ عرض ائلهییم
خیدمتیزه بیزیم بو قلئیچی مورتوض ایش دونیاسینا قالایچیلیقلا گیریب سونرا میس
قاب-قاشیق سیردان چیخینجا موختلیف مسلک-پئشهلری
بیر-بیر سیناماغا باشلاییب. اؤرنک اوچون: خیابانلاردان آشغال توپلاییب، یئرآلما
سوغان ساتیب، اوزرلیک سالیب، تاناکورا پالتاری ایدخال ائلهییب ، عفاف ائوی آچیب،
آمریکانین آغزینا یومروق ووروب، ترمینال و پاساژلارین قاباغیندا چیغیریب و سایر.
آنجاق او بو وار-دؤولتینی بو سایدیغیمیز قوللوقلارلا الده ائتمهییب. او ثروتینی
ایکی- اوچ ایلدیر باشلایان تیجارتله قازانیب. مومکوندور یئنه اینانمایاسیز او بو
نئچه ایلده بوتون آل-وئرلرینده قازانجلی چیخیب حتی مین تومن بئله اولسون زیان ائلهمهییب...
گئچنلرده
بیر قوناقلیقدا اونا یاناشیب اویان-بویاندان بیرآز دانیشاندان سونرا بیلهسیندن
سوروشدوم:
- مورتوض قارداش! دئیه بیلرسن سیرری-رمزی نمنهدیر
سن بو تیجارتده همیشه کارلی چیخیب هئچ واخت زیان ائلهمیرسن؟!
گولومسهییب دئدی:
- چوخ سادهدیر! من هر کیم ایله آلیش-وئریش
ائلهییرم پولونو گئری قایتارمیرام.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
بوُرجوتما
دوکتور جئری
بوگونلر گنج اوغلان و قیزلار مؤوجود وضعیته
اعتراضلارینی بیلدیرمک اوچون کوچه-بازاردا
و قالابالیق یئرلرده رقص و اویناماغا باشلاییرلار. منشأیی بللی اولمایان بو یئنی مدنی موباریزه متودو، حؤکومتی چتین وضعیته سوخوب شیددتله بو
ائیلمین قارشیسینی آلماغا چالیشیر.
دونن اوستاد دفتری شهرین ادبی درنگیندن
چیخیب ائوینه گئدرکن بیر گشت-ایرشاد ماشینی قاباغینی کسیب ایکی مأمور آشاغی
ائندیلر. مأمورلارین بیری اوستاد دفترینین اوستونه چیغیردی:
- یئکه کیشی! آغ ساققالیندان خجالت چک، اوتانمیرسان
بورجودورسان؟
اوستاد دفتری شاشیردی:
- یوخ.. من بورجوتمورام!
مأمور حیرصلندی:
- یعنی دئیرسن بیز یالان دانیشیریق؟! اؤز
گؤزوموزله گؤردوک گئده-گئده بورجودوردون!
او بیری مأمور دارتیشمایا قارشدی:
- سیز نه دوشونورسوز؟ فیکر ائیلهییرسیز
سیزین بورجوتماغیزلا حؤکومت دَییشهجک؟!
اوستاد دفتری بیر شئی دئمهیینجه بیرینجی
مأمور قیشقیردی:
- جهنم اول گئت بیر داها عومومی یئرلرده
بورجوتما.
اوستاد دفتری راحات بیر نفس چکیب اوزاقلاشاندا
ایکینجی مأمور یولداشینا دؤنوب سسلندی:
- باخ.. باخ.. گئنه بورجودور.
اوستاد دفتری آیاق ساخلادی. دؤنوب
مأمورلارا آچیقلادی:
- واللاه منیم تقصیریم یوخدور؛ گئچن ایلین
اعتراضلاریندا خیاباندان گئچرکن قیچیما گولْله دَیندن یئرییَنده سانکی بوجودورام کیمی
گؤرونور!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
چیغیر-باغیرین زیانی
دوکتور جئری
ارشدین دوکانینین قاباغی قالابالیق ایدی. جاماعات باساباس ائلهییب هرکس دیگرینی ایتهلهیرک قاباغا گئچمگه تلهسیردی. چیغیر-باغیر، یامان-یوووز سسی عرشه دایانمیشدی. هارادانسا قلئیچی مورتوض تاپلیب گلدی. نیگران-نیگران جاماعاتا باخدی. کیمسهنی آختاریر کیمی ایدی. قالابالیغین ایچینده اوستاد دفترینی گؤرونجه اونا یاناشیب سسی چاتسین دئیه قیشقیردی:
- نه خبردیر؟ جاماعات نییه چیغیر-باغیر سالیب؟
اوستاد دفتری جاوابدا هارای تپدی:
- ارشد قیرخ سککیز مین تومنه تعاوونی تویوق وئریر. بازاردا کیلوسو آلتمیش مین تومندیر. بونا گؤره میلّت چیغیر-باغیر سالیب.
قلئیچی مورتوض یئنه سوروشدو:
- بو چیغیر-باغیرلارین، یامان-یوووزلارین ددهلیگیم شیخآغانین تزگاهینا زیانی یوخدور کی؟!
اوستاد دفتری سسلندی:
- یو.. هئچ زیانی یوخدور!
قلئیجی مورتوضون نیگرانلیغی گئتدی:
- بئله ایسه قوی نه قدر چیغیر-باغیر سالیرلار سالسینلار.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
اوّل چیخاردیب سونرا ساییرلار!
دوکتور جئری
نئچه واخت ایدی شاعیر و یازیچی دوستوم اوستاد دفتری گؤزه
گؤرونموردو. اینترنت و تلفونون کسیلدیگینه گؤره اونونلا ایلگی ده قورا بیلمیردیم.
دونن شانسدان اونو شهرین ائلکیتابخاناسیندا گؤردوم. باشی تنظیف ایله ساریلمیش
اوز-گؤزو ده گؤیرمیشدی. اؤپوش-گؤردوشدن سونرا باشینا گلن اولای حاقیندا سوروشدوم.
دریندن بیر آخ چکیب دئدی:
- یئددی-سککیز گون قاباق شهرین ادبی درنگینه گئدرکن یولدا "گشت
ایرشاد" ماشینی قاباغیمی کسیب ایکی مأمور یئره ائنیب "کؤپگین
قیزی کشف حجاب ائلهییرسن؟!"- دئیه باتوملا جانیما دوشدولر. نه قدر ایستهدیم دئییم: "آی
بالا من قادین دئییلم کیشییم، ساچیم ازونلوغو شاعیرلیگیمدندیر".
ماجال وئرمهدیلر کی وئرمهدیلر. آللاهدان ایدی "بیماری
زمینهای"-م یوخ ایدی
یوخسا ایندی سکته ده ائلهمیشدیم!
گوله-گوله دئدیم:
- اوستاد! سنین احوالاتین لاپ او تولکونون احوالاتینا بنزهدی.
دئییرلر: بیرگون بیر تولکو توواراق قاچیردی. سببینی سوروشدولار. دئدی: هر تولکونون
اوچ مایاسی اولاسا بیرینی چیخاردیرلار. دئدیلر: سنینکی ایکی مایان وار، سن نییه
قاچیرسان؟ دئدی: آخی اوّل مایالاری چیخاردیب سونرا ساییرلار!
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
ایسلامی یاشماق
دوکتور جئری
قلئیچی مورتوضون خوُیسوز خانیم آدلی بیر بالدیزی
وار. ننهم- باجیم اولسون او چوخ گؤزل و یاخشی بیر قادیندیر. آنجاق هر گؤزلین بیر
عیبی اولدوغو کیمی اونون دا بیرجه عیبی بودورکی، بازارا چیخاندا بزهنیب-دوزهنیر،
ککیللرینی ائشیگه قویور و بیرآز دا دار و رنگلی پالتارلار گئییر. ائشیتدیگیمه گؤره قلئیچی مورتوض دفعهلرجه اونون
بو گئیینیش-گئدیشاتیندان تنقید ائدهرک، « بیز مؤعتبر ددهلیگیم شیخ آغانین یاخین
فامئللری ساییلیریق یاخشی دئییل سن بو قیافتله اونو و بیزیم آبیریمیزی تهلوکهیه
سالاسان» دئسه ده خوُیسوز خانیمین بئینیه باتماییب
کی باتماییب.
کئچن گون بازاردا دولاناندا شانسدان خوُیسوز
خانیملا قارشیلاشدیم. اؤنجه اونو تانیمادیم. ککیللرینی ایچری قویموش، گئن-بول
بیر قارا مانتو گئیمیشدی. اوز-گؤزونو ده هئچ بزهمهییب کلاسیک فیلملر کیمی
سیاه-سفید ایدی. اؤز-اؤزومه دئدیم، ˝یقین قلئیچی مورتوضون بونجا ایل اؤیود-نصحیتلری
اؤز تأثیرینی باغیشلاییب خوُیسوز خانیم ایسلامی یاشماغی اویغون گؤروبدور˝. آخشامی کوچه
باشیندا قلئیچی مورتوض چؤرکخیرداناسی ییغیناندا گؤردوم. احوالاتی اولدوغو کیمی
آنلاتدیقدان سونرا قیس-قیس گولوب دئدی:
- یوخ جانیم منیم اؤیود-نصحیمه قولاق آسان
کیمدیر؟! بالدیزیم پیللهلری چیخاندا بیرآز اورگی دؤیونور. او اوزدن بو گونلر
ایسلامی یاشماغی ترجیح ائدیر!
چاشیردیم:
- اورک دؤیونتوسونون نه ربطی وار ایسلامی
یاشماغا؟!
یئنه گولوب جاواب وئردی:
- نئجه ربطی یوخدور؟! ˝گشت ایرشاد˝ آدامی توتاندا سکته ائلهمهسی اوچون بو بیر ˝بیماری زمینهای˝ ساییلا بیلر.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر
مسئوللار چوْر یئییرلر!
دوکتور جئری
بیری وار ایدی بیر یوخ ایدی.اسکی زامانلاردا
یوخسول بیر ار-آرواد یاشایاردی. کیشی قارا فهله ایدی، اؤلمه-دیری بیر یاشاییش
اوچون سحردن آخشامادک باییردا قان-تر ایچینده چالیشاردی. او، آخشام آرغین-یورغون ائوه قاییداندا، آرواد تئز
سوفرهنی آچیب پیشیردیغی یاغ شورباسینی اورتایا قویاردی. یاغ شورباسی دئدیکده،
سویا آتیلمیش ایکی قاشیق یاغ، ایکی بالاجا یئرآلما، اوچ-دؤرد نوخود یا ماش،
بیرآزجیق دا ساریکؤک ایله دوز ایدی. ار-آرواد یاغ شورباسینین سویونو تیلیت ائلهییب
یئدیکدن سونرا آرواد قاپلامانین بوتون
محتویاتینی چاناغا بوشالدیب کیشینین قاباغینا ایتهلهیرک ایندیکی میلّته اورکیاندیران
مسئوللار کیمی دئیردی:
- کیشی من یئمیرم؛ سن یئ آیاقدان دوشمهیهسن!
کیشی دولوخسانیب دئیردی:
- آرواد آخی بئلهکی اولماز، سن نه یئیهجکسن؟!
آرواد دئیردی:
- فاطی یئسین، چوْر یئسین. قاپلامانین دیبینی
یئسین!
سونرا سوفرهدن بیر پارچا چؤرک گؤتورهرک آرتیراردی:
- ائله من قاپلامانین دیبینی سیییرسم گؤرَر.
گونلردن بیر گون، کیشی آروادینین هرگون
قاپلامانین دیبنی سییرمه حرکتیندن شوبههلنیب قادین چاناغی اونون قاباغینا ایتهلهینده
قابی گئری قایتاراراق:
- بو گون من چوخ آج دئییلم بونلاری سن یئی، ائله
من قاپلامانین دیبینی سیییرسم گؤرَر-دئیه جلد قاپلامانی آروادین الیندن قاپار.
کیشی قاپلامانین دیبینه باخاندا گؤزلرینه اینانا
بیلمز؛ ایکیساریلی بیر یومورتا قاپلامانین دیبینه یاپیشمیشدی!
------------------
آچیقلاما
چوْر درد، مرض ویا زهرمار دئمکدیر.
بؤلوم: حیكایه و گولمهجهلر